Đậu hà lan dùng làm thực phẩm cho con người, động vật

Đậu hà lan dùng làm thực phẩm cho con người, động vật

Ðậu Hà Lan - Pisum sativum L., thuộc họ Ðậu - Fabaceae.

Mô tả đậu hà lan

Cây thảo thấp hoặc mọc leo. Lá kép gồm 1-3 đôi lá chét, các lá chét đầu cuống thường
biến thành tua cuốn; lá kèm rất lớn. Chùm hoa ở nách lá, hoa to màu trắng hoặc màu tím. Quả đậu dẹt,
màu xanh, có mỏ nhọn, chứa 5-6 hạt gần hình cầu.

Bộ phận dùng đậu hà lan

Hạt - Semen Pisi Sativi.

Hình ảnh: đậu hà lan

Nơi sống và thu hái đậu hà lan

Ðậu Hà Lan có nguồn gốc ở vùng Tây á hay Âu châu, là một loại đậu
cao cấp đã có một lịch sử trồng trọt từ mấy ngàn năm nay và được trồng ở hầu khắp châu Âu, châu Mỹ
và nhiều nước châu á, châu Phi. Ở nước ta, nhiều địa phương ở các tỉnh phía Bắc đều có trồng trong
mùa Ðông nhất là ở các tỉnh thượng du Bắc Bộ. Người ta đã tạo ra nhiều giống đậu Hà Lan khác nhau;
có giống thân lùn; có giống leo cao 2-3m; có giống trồng lấy quả non ăn; có giống trồng để ăn hạt và
cũng có giống trồng chủ yếu để lấy dây lá làm thức ăn cho gia súc. Ta thường trồng giống đậu leo.

Thành phần hoá học đậu hà lan

Hạt đậu Hà Lan khô chứa 22,8% protid, 0,7-1,5% lipid, 55,2% glucid,
5,2-7,7% cellulose, 2,5-3,5% tro; còn có phosphor, sắt, kalium, iod (1730mg%) và các vitamin A, B,
C. Các acid amin trong hạt đậu Hà Lan gồm tyrosin 2,87%, tryptophan 1,17%, lysin 4,60%, arginin
11,42% histidin 2,49%, cystin 0,89%. Hạt đậu chứa alcaloid trigonellin; tro của hạt chứa As
0,026mg% và có alcaloid piplartine. Dầu hạt chứa galactolipit.

Tính vị, tác dụng đậu hà lan

Ðậu Hà Lan làm tăng năng lượng, giúp sự vận chuyển đường ruột. Người ta
nhận thấy dầu hạt có hiệu quả chống hormon sinh dục, đối lập với hormon sinh dục nam, tạo ra sự vô
sinh.

Công dụng, chỉ định và phối hợp đậu hà lan

Ðậu Hà Lan là loại đậu có giá trị kinh tế cao.

Quả non làm rau xanh giàu chất dinh dưỡng cho người; hạt có hàm lượng bột và protein cao
nên làm thức ăn tốt cho người và gia súc. Ta thường lấy quả non xào, luộc ăn và hạt dùng hầm thịt.
Ðậu Hà Lan xào hay nấu ăn tươi rất dễ tiêu hoá và làm cho sự vận chuyển đường ruột được dễ dàng.
Khi dùng khô thì bột đều chứa các hoạt chất đậm đặc lại, nên người ta thường phơi khô tán bột, dùng
chủ yếu trong việc làm mứt. Ở Ấn Độ, hạt nếu ăn sống có thể gây ra kiết lỵ, còn ở Tây Ban Nha, người
ta dùng đậu Hà Lan làm thuốc dịu và thuốc đắp.

Đậu hà lan dùng làm thực phẩm cho con người, động vật